SŁOWNICZEK
Użyte w opracowaniu określenia oznaczają:
2 .1. asystent środowiskowy – proponowany w niniejszym opracowaniu nowy zawód mający zastąpić zawód terapeuty środowiskowego w opiece psychiatrycznej osób pow. 18 r.ż. i oznaczający osobę, która posiada co najmniej wykształcenie średnie (wariantowo – licencjat) i ukończyła szkolenie z zakresu pomocy środowiskowej określone w zatwierdzonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia ramowym programie szkolenia z zakresu pomocy środowiskowej (patrz niżej);
2.2. bliski dostęp – zapewnienie realizacji świadczeń opieki zdrowotnej nie dalej niż w sąsiednim powiecie w stosunku do miejsca udzielania świadczeń (obszaru działania CZP);
2.3. CZP – centrum zdrowia psychicznego zapewnia kompleksową opiekę zdrowotną nad osobami z zaburzeniami psychicznymi na określonym obszarze terytorialnym dla osób powyżej 18 r.ż.; (DB: podmiot koordynujący)
Typ A – w formie pomocy doraźnej, stacjonarnej, szpitalnej, dziennej, ambulatoryjnej i środowiskowej;
Typ B – w formie pomocy dziennej, ambulatoryjnej i środowiskowej;
2.4.   kategorie medyczne – w zależności od stopnia pilności udzielenia świadczenia:
1) stan nagły (stan nagłego zagrożenia zdrowotnego) – stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia;1(1 Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (T.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 882). Patrz Załącznik nr 3 do niniejszego materiału. Z orzecznictwa sądowego:
– Z defnicji stanu nagłego wynika, że chodzi o przypadek, w odniesieniu do którego istnieje niemożność (przeciwwskazanie) odłożenia (przesunięcia) w czasie pomocy lekarskiej, mogącej według wiedzy i doświadczenia medycznego zapobiec powstaniu u pacjenta niekorzystnych skutków (zagrożenia) dla jego życia i zdrowia. Należy więc uznać, że pojęcie stanu nagłego obejmuje swoim zakresem pomoc lekarską, która ma zapobiec ciężkim (poważnym) skutkom. W kontekście ziszczenia się przesłanek realizacji świadczenia w trybie określonym w art. 19 ust. 1 ustawy z 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych istotne znaczenie ma więc „natychmiastowość” i „bezpośredniość” zagrożenia, które uzasadniają niezwłoczne udzielenie pomocy poprzez natychmiastowe udzielenie świadczenia. (Wyrok NSA z 3.10.2012 r., II GSK 1369/11, LEX nr 1233974.)
– Działanie w warunkach nagłych ze swej istoty ma w zasadzie charakter jednorazowy (nawet gdy mieści w sobie szereg czynności), nie zaś charakter ciągłej opieki medycznej z bliżej nieokreślonym terminem jej zakończenia. (Wyrok SN z 25.02.2015 r., IV CSK 343/14, LEX nr 1663417).)
2) przypadek pilny – jeżeli istnieje konieczność pilnego udzielenia świadczenia ze względu na dynamikę procesu chorobowego i możliwość szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub znaczącego zmniejszenia szans na powrót do zdrowia;2(2 Zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 200 poz. 1661). Szczegółowe wytyczne dotyczące kwalifikowania do poszczególnych kategorii (przypadki pilne i stabilne) wykraczają poza ramy standardu organizacyjnego. Wytyczne w tej sprawie opracowane przez Konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii zawiera Załącznik nr 1 do niniejszego materiału. Pomocna byłaby niewątpliwie aktualizacja tych wytycznych.)
3)  przypadek stabilny – przypadek inny niż stan nagły i przypadek pilny;3(3 Zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2005 r. w sprawie kryteriów medycznych, jaki mi powinni kierować się świadczeniodawcy umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 200 poz. 1661))
2.5.        kontakt – świadczenie zdrowotne (porada, wizyta lub sesja) lub interwencja (tak że za pośrednictwem systemów teleinformatycznych), które oznaczają:
1) porada – świadczenie udzielone w warunkach ambulatoryjnych i leczenia środowiskowego (domowego) przez lekarza lub psychologa;4(4 Zgodnie z objaśnieniami do kodów jednostek statystycznych świadczeń zawartych w Załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie zakresu niezbędnych informacji przetwarzanych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1207 z późn. zm.).)
2) wizyta – świadczenie udzielone w warunkach ambulatoryjnych i leczenia środowiskowego (domowego) przez osobę wykonującą inny zawód medyczny niż lekarz, psycholog;5(5 tamże)
3) sesja – oddziaływanie terapeutyczne indywidualne albo grupowe;6(6 tamże)
4) interwencja – działanie inne niż porada, wizyta lub sesja podejmowane w warunkach ambulatoryjnych i leczenia środowiskowego (domowego) przez osoby zatrudnione w centrum w ramach działalności podstawowej, w tym przez koordynatora opieki;
2.6.        lekarz specjalista psychiatra – lekarz, który posiada specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii lub psychiatrii dzieci i młodzieży;
2 .7.    lekarz psychiatra – posiada specjalizację I stopnia w dziedzinie psychiatrii lub psychiatrii dzieci i młodzieży;
2.8.   lekarz w trakcie specjalizacji:
1) w przypadku świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych – lekarz, który rozpoczął specjalizację z psychiatrii lub psychiatrii dzieci i młodzieży,
2) w przypadku świadczeń gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych i dziennych – lekarz, który ukończył co najmniej pierwszy rok specjalizacji z psychiatrii lub psychiatrii dzieci i młodzieży,
2.9. lokalizacja – budynek lub zespół budynków oznaczonych tym samym adresem albo oznaczonych innymi adresami, ale położonych obok siebie i tworzących funkcjonalną całość, w których jest zlokalizowane miejsce udzielania świadczeń;
2 .10 . miejsce udzielania świadczeń – pomieszczenie lub zespół pomieszczeń w tej samej lokalizacji, powiązanych funkcjonalnie i organizacyjnie w celu wykonywania świadczeń gwarantowanych;
2 .11. osoba prowadząca psychoterapię – osoba, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) posiada tytuł zawodowy lekarza lub tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa, lub magistra po ukończeniu studiów na kierunku psychologii, pedagogiki, resocjalizacji, socjologii albo spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2019 r. poz. 1026),
2) ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia, prowadzone metodami o udowodnionej naukowo skuteczności, w szczególności metodą terapii psychodynamicznej, poznawczo-behawioralnej lub systemowej, w wymiarze co najmniej 1200 godzin albo przed 2007 r. ukończyła podyplomowe szkolenie w zakresie oddziaływań psychoterapeutycznych mających zastosowanie w leczeniu zaburzeń zdrowia w wymiarze czasu określonym w programie tego szkolenia,
3) posiada zaświadczenie poświadczające odbycie szkolenia wymienionego w punkcie 2, zakończonego egzaminem przeprowadzonym przez komisję zewnętrzną wobec podmiotu kształcącego, w skład której nie wchodzą przedstawiciele podmiotu kształcącego, w szczególności powołaną przez stowarzyszenia wydające certyfkaty psychoterapeuty, zwane dalej „certyfkatem psychoterapeuty”;
2 .12 . osoba zatrudniona w działalności podstawowej – osoba:
1) wykonująca zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618, z późn. zm.),
2) inna niż wymieniona w pkt. 1, której praca pozostaje w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym w szczególności: pracownik socjalny, osoba, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie zdrowia publicznego lub uzyskała tytuł licencjata lub magistra na kierunku studiów w zakresie zdrowia publicznego, asystent zdrowienia;
2 .13 . pielęgniarka psychiatryczna – pielęgniarka, która ukończyła specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego lub pielęgniarka, która ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego, lub kursu kwalifkacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego;
2 .14 . psycholog – psycholog w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie psychologów;
2 .15 . psycholog kliniczny – psycholog, który posiada specjalizację I stopnia w dziedzinie psychologii klinicznej; psycholog, który przed wejściem w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, ukończył specjalizację I stopnia w dziedzinie psychologii klinicznej;
2.16. asystent zdrowienia – osoba, która przebyła poważny (głęboki) kryzys zdrowia psychicznego oraz ukończyła odpowiednie szkolenie i uzyskała poświadczenie kwalifikacji lub zdobyła wystarczające doświadczenie w trakcie staży i zatrudnienia w placówkach psychiatrycznych (poświadczone przez podmiot leczniczy);
2 .17. rozporządzenie koszykowe – rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. z 2019 r. poz. 1285 z późn. zm.);
2 .18 . specjalista psychologii klinicznej – psycholog, który posiada tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej lub tytuł specjalisty II stopnia z psychologii klinicznej;
2 .19 . terapeuta środowiskowy – osoba, która posiada co najmniej wykształcenie średnie i ukończyła szkolenie z zakresu terapii środowiskowej określone w zatwierdzonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia ramowym programie szkolenia z zakresu terapii środowiskowej lub osoba, która posiada wiedzę i umiejętności w zakresie terapii środowiskowej osób z zaburzeniami psychicznymi potwierdzone zaświadczeniem wydanym przez kierownika podmiotu leczniczego, w którym wykonuje obowiązki na stanowisku terapeuty środowiskowego;
2.20.      ustawa o działalności leczniczej – ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (T.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 711 z późn. zm.);
2.21.      ustawa o ochronie zdrowia psychicznego – ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (T.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 685);
2.22.      ustawa o prawach pacjenta – ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (T.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 849);
2.23.      ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia – ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (T.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 666 z późn. zm.).