Posiedzenie Zespołu Programowego w celu opracowania „Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Jasła na lata 2013 – 2015”.
W dniu 24.01.2012r. odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu Programowego w celu opracowania „Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Jasła na lata 2013 – 2015”.
W spotkaniu uczestniczyli członkowie Zespołu Programowego reprezentujący Urząd Miasta w Jaśle i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaśle oraz z głosem doradczym osoby reprezentujące inne instytucje i organizacje pozarządowe, w tym Komendę Powiatową Policji, Starostwo Powiatowe, Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy, Szpital Specjalistyczny w Jaśle, Dom Pomocy Społecznej w Foluszu oraz Stowarzyszenie „Niebieski Parasol”.
Na spotkaniu przedstawione zostały cele i zadania Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego oraz Podkarpackiego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Głównym celem spotkania było wypracowanie analizy SWOT, która zostanie wykorzystana w opracowywanym dokumencie. /źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaśle/
Raport z badań systemu wsparcia społecznego i zdrowotnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi z terenu powiatu jasielskiego z wyszczególnieniem miasta Jasła /źródło/
Do przygotowania diagnozy w Programach Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Jasielskie i Miasta Jasła na lata 2013 – 2015 wykorzystano oprócz metody analizy źródeł wtórnych, także metodę badań ankietowych. Kwestionariusze ankiet obejmowały zbiór celowo skonstruowanych pytań dostosowanych do danej grupy badawczej. Zawarto w nich pytania pozwalające określić skalę problemów osób z zaburzeniami psychicznymi.
Ogółem skierowano ankiety do:
100 osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi;
140 mieszkańców powiatu jasielskiego;
50 rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi;
30 rodziców dzieci niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi;
44 lokalnych pracodawców;
27 instytucji i organizacji społecznych powiatu jasielskiego.
Ostatecznie, w badaniu wzięło udział:
89 mieszkańców powiatu jasielskiego (z tego 47 z Jasła);
92 osoby niepełnosprawne z zaburzeniami psychicznymi (z tego 63 z Jasła);
36 członków rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi (z tego 24 z Jasła);
20 rodziców dzieci niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi (z tego 11 z Jasła);
15 lokalnych pracodawców;
67 pracowników instytucji i organizacji społecznych powiatu jasielskiego.
Wyniki z analizy badań ankietowych zostały zawarte w „Raporcie z badań systemu wsparcia społecznego i zdrowotnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi z terenu powiatu jasielskiego z wyszczególnieniem miasta Jasła”.
SKALA PROBLEMÓW OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI NA PODSTAWIE BADAŃ WŁASNYCH.
1. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI W ŚRODOWISKU RODZINNYM.
Większość osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi (59,8%) określiło, że nie potrzebuje pomocy rodziny w wypełnianiu obowiązków domowych lub rodzinnych. Wśród pozostałych osób, które stwierdziły, że takiej pomocy wymagają do najczęściej wymienianych czynności sprawiających im trudności były: pomoc w codziennych obowiązkach tj. gotowanie, sprzątanie, pranie, opłacanie rachunków, pomoc w robieniu zakupów, kontrola w przyjmowaniu leków, pomoc w sprawach urzędowych, pomoc w czasie zaostrzenia objawów choroby, pomoc w opiece nad dzieckiem.
Natomiast 53% uczestniczących w badaniu członków rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi określiło, że pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi w wypełnianiu codziennych obowiązków jest konieczna. W ocenie respondentów osoby z zaburzeniami psychicznymi najczęściej potrzebują pomocy w załatwianiu spraw urzędowych, codziennej pielęgnacji, podawaniu leków i posiłków.
2. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI W ŚRODOWISKU LOKALNYM
Ankietowane osoby z zaburzeniami psychicznymi w większości (45,7%) nie odczuwają braku akceptacji ze strony członków społeczności lokalnej. Wśród osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi 70,7% badanych czuje się bardzo dobrze lub dobrze w środowisku lokalnym. Jednak 17,4% badanych nie czuje się akceptowanymi. Odczuwają oni lekceważenie, dyskryminację, zobojętnienie, strach, brak zrozumienia ze strony rodziny i społeczeństwa, izolację.
Uczestniczący w badaniu mieszkańcy powiatu zapytani o stosunek do osób z zaburzeniami psychicznymi w większości (58%) określili, że jest to stosunek neutralny. Jedynie 1% badanych wykazuje stosunek negatywny. Duża cześć badanych odczuwa w kontakcie z osobą z zaburzeniami psychicznymi niepewność, jak dana osoba się zachowa (38%), współczucie (25%), chęć udzielenia pomocy (22%). Wśród odpowiedzi pojawiły się również odczucia negatywne, takie jak irytacja, lęk, zażenowanie.
3. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI NA RYNKU PRACY.
Spośród wszystkich ankietowanych osób z zaburzeniami psychicznymi zaledwie 13% ogółu badanych pracuje zawodowo.
Większość zatrudnionych osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi, które wzięły udział w badaniu twierdzi, że napotyka na problemy w miejscu pracy, które dotyczą głównie dyskryminacji oraz niedocenienia przez pracodawcę.
Natomiast do najczęściej napotykanych przez nich ograniczeń na lokalnym rynku pracy należały kolejno:
- niechęć do zatrudniania przez pracodawców osób z zaburzeniami psychicznymi,
- zbyt mała liczba zakładów pracy chronionych,
- kierowanie się pracodawców stereotypami na temat osób z zaburzeniami psychicznymi,
- brak wiedzy badanych na temat szkoleń i projektów,
- ograniczona liczba szkoleń i projektów adresowanych do osób niepełnosprawnych nakierowanych na ich aktywizacje zawodową.
Zdaniem 92% ankietowanych członków rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi osoby te mają większe trudności ze znalezieniem zatrudnienia na lokalnym rynku pracy niż osoby pełnosprawne. Podobnie uważają inni ankietowani mieszkańcy powiatu oraz pracodawcy. Aż 86% badanych mieszkańców uważa, że ww. osoby napotykają na trudności na lokalnym rynku pracy. Natomiast wśród badanych pracodawców liczba ta stanowi 100%.
Badani mieszkańcy wskazują, że podstawowe ograniczenia z jakimi spotykają się osoby z zaburzeniami psychicznymi na lokalnym rynku pracy to: niechęć pracodawców (36%), stereotypy na temat osób z zaburzeniami psychicznymi (28%) oraz zbyt mała liczba zakładów pracy chronionej (23%). Najczęściej udzielone przez mieszkańców odpowiedzi pokrywają się z odpowiedziami, których udzielili niepełnosprawni z zaburzeniami psychicznymi.
Z analizy badań ankietowych przeprowadzonych wśród lokalnych pracodawców wynika, że tylko 1 zakład pracy zatrudnia osobę niepełnosprawną z zaburzeniami psychicznymi. Do najczęstszych powodów niezatrudniania ww. grupy społecznej przez pracodawców należą:
- brak takiej potrzeby,
- wątpliwości dotyczące funkcjonowania, wydajności w pracy osób z zaburzeniami psychicznymi,
- brak podań o pracę osób z zaburzeniami psychicznymi.
Ponadto z badań wynika, że 86,7% ankietowanych pracodawców obawiałoby się przyjęcia do pracy osoby z zaburzeniami psychicznymi. Co więcej uczestniczący w badaniach pracownicy służb społecznych wśród problemów jakie dotykają osoby niepełnosprawne z zaburzeniami psychicznymi wymieniają brak propozycji pracy w warunkach chronionych.
4. WSPARCIE INSTYTUCJI I ORGANIZACJI DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI.
Osoby niepełnosprawne z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ankietach, najczęściej korzystają ze wsparcia i pomocy Urzędu Miasta/ Gminy/ Starostwa Powiatowego i ich jednostek organizacyjnych (MOPS, GOPS, PCPR, PUP), własnej rodziny, poradni, szpitala, organizacji pozarządowych.
Najbardziej popularnymi formami pomocy są kolejno: pomoc finansowa, pomoc rzeczowa, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, porady prawne, pomoc psychologiczna/praca socjalna, rzadziej pomoc w zalezieniu pracy, pomoc edukacyjna i wsparcie asystenta osób niepełnosprawnych, inne – najczęściej usługi opiekuńcze.
Jak wynika z badań 26,1% ww. respondentów uważa, że występująca oferta wsparcia medycznego nie jest wystarczająca. Wskazanymi brakami w tym zakresie jest przede wszystkim długi okres oczekiwania na wizyty u lekarza psychiatry, obciążenie lekarzy psychiatrów dużą liczbą pacjentów. Ponadto wskazywano na małą dostępność leczenia na oddziale psychiatrycznym, brak długotrwałej psychoterapii, brak grup wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zbyt małą liczbę placówek oferujących pomoc, długi okres oczekiwania na wizytę w środowisku zamieszkania, słabą opiekę socjalną, brak rehabilitacji fizycznej.
Ankietowani z badanych grup w większości uważają także, że wsparcie osób z zaburzeniami psychicznymi jest niewystarczające. Takiego zdania jest 83% badanych członków rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi. Najczęściej wskazywali oni na braki w obszarze medycznym, terapeutycznym, psychologicznym oraz brak grup wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, a także organizacji, które oferowałaby kompleksową pomoc tym osobom. Członkowie rodzin osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi (83% badanych) uważają, że pomoc instytucji w opiece nad osobą zaburzoną psychicznie jest konieczna. Zakres pomocy ze strony instytucji zdaniem respondentów powinien obejmować głównie wsparcie finansowe, medyczne, terapeutyczne oraz organizację opieki nad osobą chorą.
Przeprowadzone badania wskazują, że co drugi ankietowany pracownik służb społecznych (55,4%) uważa, że wsparcie dla osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi na terenie powiatu nie jest wystarczające. Ich oczekiwania dotyczą:
- zwiększenia wparcie finansowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
- zwiększenia dostępu do możliwości uzyskania pomocy w formie asystenta osoby niepełnosprawnej,
- przygotowania służby zdrowia z dodatkowych form pomocy,
- szerszego dostępu do lekarzy specjalistów, terapeutów, psychologów,
- powstania dodatkowych ośrodków opieki lub wychowania,
- zwiększenia liczby świadczonych godzin specjalistycznych usług opiekuńczych nad osobami z zaburzeniami psychicznymi,
- utworzenia punktu informacyjnego,
- dostępu do poradnictwa specjalistycznego, w tym: prawnego, psychologicznego, zawodowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz ich rodzin z terenu powiatu,
- utworzenia większej liczby form wsparcia dziennego, np. dziennych domów pomocy, klubów integracji, WTZ itp.,
- większej ilości miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi itp.
5. WIEDZA DOTYCZĄCA INSTYTUCJI I ORGANIZACJI UDZIELAJĄCYCH WSPARCIA OSOBOM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI ORAZ REALIZOWANYCH PROJEKTÓW W TYM ZAKRESIE.
Jak wynika z danych ankietowych 36% badanych osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi posiada wiedzę na temat instytucji i organizacji udzielających im wsparcia na terenie powiatu. 20% nie posiada takiej wiedzy.
Wśród osób niepełnosprawnych, które posiadają wiedzę o instytucjach i organizacjach udzielających wparcia osobom niepełnosprawnym z zaburzeniami psychicznymi, najczęściej wskazywanymi były:
- Poradnie, w tym: Poradnia Zdrowia Psychicznego, Poradnia Leczenia Uzależnień, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej CHIR-MED,
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
- Stowarzyszenie na rzecz Chorych Długotrwale Unieruchomionych "Niebieski Parasol" - Oddział w Jaśle,
- Szpital Specjalistyczny w Jaśle Oddział Psychiatryczny,
- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Wśród uczestniczących w badaniu mieszkańców powiatu jasielskiego 25% respondentów nie posiada wiedzy jakie instytucje i organizacje udzielają wsparcia osobom niepełnosprawnym z zaburzeniami psychicznymi. 42% ww. badanych zna takie instytucje i organizacje. Najczęściej wymieniane to: MOPS, PCPR, „Niebieski Parasol”, WTZ, ŚDS i DPS.
Wśród członków rodzin osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi odsetek ten jest znacznie większy, gdyż 67% badanych odpowiedziało, że nie zna takich instytucji i organizacji. Aż 86% z nich uważa także, że instytucje i organizacje, które udzielają wsparcia tej grupie powinny być w większym stopniu promowane. Podobnie uważają rodzice dzieci niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi. 80% z nich jest za większą promocją tych instytucji i organizacji. Jedynie 5% uważa, że nie jest konieczne zwiększenie działań promocyjnych.
6. OCZEKIWANE FORMY WSPARCIA.
Zdecydowana większość badanych osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi (66,3%) chciałaby większego dostępu do bezpłatnej pomocy specjalistycznej, w tym pomocy psychiatrycznej, psychologicznej, prawnej, zawodowej. Ponadto 35,9% respondentów proponuje większego dostępu do udziału w zajęciach w ramach Warsztatów Terapii Zajęciowej oraz powstanie nowych placówek wsparcia dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym Środowiskowego Domu Samopomocy. Dla 28,2% badanych ważnym jest utworzenie Klubu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi nastawionego na aktywizację osób po kryzysach psychicznych. Prawie 20% respondentów oczekuje zwiększenia możliwości skorzystania z pomocy w formie asystenta osoby niepełnosprawnej. Do innych propozycji należą: zwiększenie dostępności leczenia, większa liczba szkoleń, zwiększenie ofert pracy. Należy zaznaczyć również, że ankietowani mieszkańcy powiatu w większości (56%) nie mieliby nic przeciwko utworzeniu ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi w pobliżu miejsca swojego zamieszkania.
Uczestniczący w badaniu członkowie rodzin osób niepełnosprawnych oczekują dla nich większego wsparcia w postaci poradnictwa psychologicznego (78%), specjalistycznych usług opiekuńczych (58%), różnych form terapii (50%), grup wsparcia (47%) oraz asystenta osoby niepełnosprawnej (36%). Natomiast w oczekiwanych formach wsparcia dla rodzin wymienili m.in. wsparcie terapeutyczne (58%), wsparcie w postaci grup wsparcia (58%), poradnictwo specjalistyczne (53%), wsparcie w postaci asystenta rodziny (28%). W badaniu ankietowym rodzice dzieci niepełnosprawnych zostali zapytani o to, jakich form wsparcia oczekiwaliby dla dzieci z zaburzeniami psychicznymi na terenie powiatu jasielskiego. Udzielili następujących odpowiedzi:
- Ośrodka Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczego (70%),
- pomocy psychiatry dziecięcego (50%),
- specjalistycznych usług opiekuńczych (45%),
- świetlicy terapeutycznej dla dzieci i młodzieży (45%),
- pomocy psychologa dziecięcego (45%),
- przedszkoli i szkół z oddziałami integracyjnymi (35%),
- przedszkoli i szkół specjalnych (20%).
W badaniu ankietowani rodzice zostali zapytani również o formy wsparcia jakich oczekują dla swej rodziny w związku z niepełnosprawnością psychiczną dziecka.
