SKIEROWANIA

Zasady udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym wymaganie skierowań, są uregulowane ustawowo.
 
Dz. U. 2004 Nr 210 poz. 2135 USTAWA z dnia 27 sierpnia 2004 r.o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
 
Opracowano na podstawie: t.j. Dz.  U.  z  2019  r. poz.   1373,   1394, 1590,  1694, 1726, 1818, 1905, 2020
 
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20042102135
 
Art.5.Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1)ambulatoryjna   opieka   zdrowotna –udzielanie  przez  świadczeniodawców świadczeń opieki zdrowotnej osobom niewymagającym leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych;
 
27)  podstawowa  opieka  zdrowotna  -  świadczenia  zdrowotne  profilaktyczne,  diagnostyczne, lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne z zakresu medycyny ogólnej, rodzinnej i pediatrii, udzielane w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej;
 
DZIAŁ III
Zasady udzielania świadczeń opieki zdrowotnej
 
Art. 55.(uchylony)
Art. 56.(uchylony)
Art.57.
1. Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych  są  udzielane  na  podstawie  skierowania  lekarza  ubezpieczenia zdrowotnego.
1a. Jeżeli w wyniku finansowanych ze środków publicznych badań przesiewowych wykonywanych u dzieci  stwierdzono  występowanie  chorób wrodzonych, udzielanie ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych finansowanych ze środków publicznych w zakresie leczenia tych chorób następuje bez skierowania, o którym mowa w ust.1.
2.Skierowanie, o którym mowa wust.1, nie jest wymagane do świadczeń:
1) ginekologa i położnika;
2) dentysty;
3) (uchylony)
4) wenerologa;
5) onkologa;
6) (uchylony)
7) psychiatry;
.....
11) w zakresie leczenia uzależnień:
a) dla osób zgłaszających się z powodu uzależnienia,
b) dla  osób  zgłaszających  się  z  powodu  współuzależnienia –osób spokrewnionych lub niespokrewnionych z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujących i gospodarujących, oraz osób, których stan psychiczny powstał  na  skutek  pozostawania  w  związku  emocjonalnym  z  osobą uzależnioną;
.....
15) psychologicznych, psychoterapeutycznych i środowiskowych dla  dzieci i młodzieży.
 
To jest aktualnie obowiązujący tekst ustawy na dzień 30 grudnia 2019. 
 
Po przeczytaniu art.57 nabrałem wątpliwości, czy pilotaż CZP i nasz model POWER są zgodne z prawem odnośnie PZK i CK dla dorosłych. Z przepisów ustawy wnioskuję, że wszelka porada nie-lekarza powinna być udzielana na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (nie koniecznie psychiatry). Osobiście wiele lat pracowałem w przychodni specjalistycznej, która prowadziła równolegle  poradnię zdrowia psychicznego i poradnię psychologiczną. Gdy ktoś chciał skorzystać z porady psychologa/psychoterapeuty przynosił po prostu skierowanie od lekarza rodzinnego POZ. To była formalność, bo zainteresowany i zmotywowany był dorosły pacjent lub rodzic dziecka. Skierowania wypisywali lekarze na prośbę swoich pacjentów, a nie dlatego, że rozpoznali jakieś zaburzenie. Wprost mówiliśmy zgłaszającym się osobom, że na skierowaniu ma być rozpoznanie z „F”, optymalnie F43. Czasami lekarze rodzinni odmawiali, czemu się nie dziwię. Wówczas doradzaliśmy, aby zwrócić się z prośbą o skierowanie do psychiatry lub innego specjalisty (lekarz ubezpieczenia zdrowotnego). Czasami lekarze rodzinni godzili się na wypisanie skierowania, ale bez wpisywania rozpoznania „F” a jedynie „Z03”, czemu się nie dziwię, bo uważam za słuszne. Niestety NFZ kwestionował rozpoznania z Z-tką. Jaki jest sens skierowania do psychologa/psychoterapeuty? Psycholog/psychoterapeuta może udzielać porad i prowadzić sesje terapeutyczne, czyli zarobić za dużo. P/P nie generuje kosztów diagnostycznych (laboratoryjnych, obrazowych), ani kosztów leków refundowanych, ani innych świadczeń, bo nie może wypisać skierowań i wystawiać recept. Punkt Zgłoszeniowo-Koordynacyjny w CZP miał umożliwić pacjentom dostęp z ulicy i ułatwić udzielenie pomocy. W świetle powyższych przepisów ustawowych, jeżeli porady udziela nie-lekarz to wymagane jest skierowanie. Podobnie z Centrum Koordynacyjnym w modelu POWER.
 
Inaczej ma się sprawa w ŚCZP dla Dzieci i Młodzieży. Punkt 15 pojawił się niedawno w 2019 roku. Wątpliwości jednak dotyczą rodziców. Czy w CK można bez skierowania porozmawiać z rodzicem, a tak najczęściej się dzieje?      
       
Czy Biuro Pilotażu jest świadome tego przepisu ustawowego o skierowaniach? Jeżeli tak, to dlaczego do tej pory nie było rządowej inicjatywy ustawodawczej, aby wprowadzić zapis analogiczny do punktu 11 dotyczącego leczenie uzależnień:
 
16) w zakresie opieki psychiatrycznej:
a) dla osób zgłaszających się z powodu zaburzeń psychicznych (kryzysu psychicznego),
b) dla osób zgłaszających się z powodu  kryzysu psychicznego u osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej, wspólnie z nią zamieszkujących i gospodarujących, oraz osób, których stan psychiczny powstał na  skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą przejawiającą zaburzenia psychiczne;
 
Uważam, że bez powyższego zapisu ustawowego pilotaż CZP i projekt ŚCZP POWER jest niezgodny z prawem. Powinniśmy wymagać skierowań od wszystkich zgłaszających się do CK albo na wejściu powinni być przyjmowani przez psychiatrę.
 
Poniżej przytaczam fragment z rozporządzenia w sprawie pilotażu, który mówi o „przeprowadzaniu wstępnej oceny potrzeb zdrowotnych” „udzielaniu wsparcia” „udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej”. Gdy robią to nie-lekarze, to musi być skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Czy o to chodziło autorom pilotażu CZP i modelu ŚCZP POWER? 
 
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego.
 
z dnia 9 maja 2018r. i z dnia 9 października 2019r - tekst jednolity
§ 12. 1. W centrum w ramach poradni zdrowia psychicznego organizuje się PZK. W zależności od potrzeb organizuje się jeden lub kilka PZK. Na jeden PZK nie powinno przypadać więcej niż 80 tysięcy świadczeniobiorców powyżej 18. roku życia. W terminie 12 miesięcy od rozpoczęcia udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, o których mowa w § 5, jest możliwe zorganizowanie punktu dla liczby populacji przekraczającej 80 tysięcy.
2. Zadaniem PZK jest:

1. udzielanie informacji o zakresie działania centrum i możliwości uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej;
2. przeprowadzenie wstępnej oceny potrzeb zdrowotnych osób zgłaszających się do PZK, uzgodnienie wstęp­nego planu postępowania terapeutycznego oraz udzielenie możliwego wsparcia w zakresie ustalonych po­trzeb;
3. uzgodnienie terminu przyjęcia i wskazanie miejsca uzyskania niezbędnego świadczenia psychiatrycznego, w przypadkach pilnych nie później niż 72 godziny od zgłoszenia;
4. w przypadkach tego wymagających wskazanie miejsca uzyskania niezbędnego świadczenia z zakresu pomocy społecznej;
5. udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

3. Zadania PZK, o których mowa w ust. 2 pkt 2–5, są wykonywane na rzecz świadczeniobiorców powyżej 18. roku życia zamieszkałych na obszarze działania centrum.
4. W zakresie zadań, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 4, świadczeniodawca prowadzący centrum przekazuje Funduszowi informację o liczbie zadań wykonanych miesięcznie, bez podawania danych charakteryzujących osoby, na rzecz których wykonano te zadania.;
§ 13. 1. Centrum w ramach udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w warunkach stacjonarnych psychiatrycznych zapewnia wyodrębnioną całodobową opiekę lekarską we wszystkie dni tygodnia w miejscu udzielania świadczeń.
2. Poradnia zdrowia psychicznego oraz PZK udzielają świadczeń opieki zdrowotnej co najmniej od poniedziałku do piątku, poza dniami ustawowo wolnymi od pracy, w godzinach od 800 do 1800

grudzień 2019
Dariusz Baran